Παιδί - Έφηβος
Οι περισσότεροι γονείς θα ζήσουν την άβολη εκείνη στιγμή που το παιδί τους θα τους ζητήσει πληροφορίες σχετικά με το σεξ. Κάποιοι αποφεύγουν να απαντήσουν και άλλοι ίσως δίνουν περιορισμένες πληροφορίες λόγω της δικής τους δυσκολίας να διαχειριστούν τη συζήτηση με τα παιδιά λόγω ενοχής, ντροπής ή αμηχανίας. Ωστόσο, οι γονείς χρειάζεται να έχουν στο μυαλό τους ότι η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση αποτελεί τμήμα της γενικότερης διαπαιδαγώγησης του παιδιού, καθώς η σεξουαλικότητα είναι ένα κομμάτι του εαυτού μας. Αν αρνηθούν να απαντήσουν σε ερωτήματα που αφορούν τη σεξουαλική ζωή, τους αρνούνται γνώσεις, πληροφορίες και καθοδήγηση σε ένα κομμάτι σημαντικό στη ζωή κάθε ανθρώπου. Εξάλλου, η σεξουαλική πράξη δεν είναι κάτι για το οποίο πρέπει να αισθανόμαστε άσχημα.
Αυτό που χρειάζεται να έχουμε στο μυαλό μας ξεκινώντας μια τέτοια συζήτηση, είναι ότι τα παιδιά έχουν διαφορετικά επίπεδα περιέργειας και κατανόησης και αυτό εξαρτάται από την ηλικία, την προσωπικότητα και το επίπεδο νοητικής τους ηλικίας. Επίσης, το κάθε παιδί εκφράζεται με το δικό του τρόπο και διαχειρίζεται διαφορετικά τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις απορίες του. Επομένως, οι γονείς χρειάζεται να είναι δίπλα στο παιδί και να ακολουθήσουν το δικό του ρυθμό, σε οποιαδήποτε φαινομενικά δύσκολη συζήτηση.
Ποιες είναι όμως οι βασικές οδηγίες που οι γονείς χρειάζεται να έχουν στο μυαλό τους τη στιγμή που θα μιλήσουν με το παιδί τους σχετικά με το σεξ;
- Τα παιδιά χρειάζονται να τους μιλούν αληθινά, ειλικρινά και ξεκάθαρα, με λόγια που μπορούν να κατανοήσουν.
- Κατονομάζουμε τα γεννητικά όργανα με τους όρους της ανατομίας και τους συνδέουμε με βάση τις λέξεις που χρησιμοποιούμε στη νηπιακή ορολογία ώστε να γίνουν αντιληπτοί από τα παιδιά.
- Ενημερώνουμε για τις αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα του άντρα και της γυναίκας ώστε να αποφύγουμε στο μέλλον την ντροπή και τη σύγχυση που μπορεί να αισθανθούν.
- Μιλάμε με λόγια κατανοητά για την ηλικία του κάθε παιδιού (περισσότερες λεπτομέρειες όσο μεγαλύτερο το παιδί) σχετικά με τον αυνανισμό, την ερωτική πράξη, τη γονιμοποίηση, τις φαντασιώσεις.
- Δίνουμε χρόνο στη συζήτηση σχετικά με τις ευθύνες και τις συνέπειες της ενεργούς σεξουαλικής ζωής αλλά και τους τρόπους αντισύλληψης (κυρίως σε μεγαλύτερα παιδιά).
- Εξηγούμε ότι τα γεννητικά όργανα είναι αυστηρά προσωπικά γι’ αυτό και τα καλύπτουμε με ρούχα, ειδικά όταν βρισκόμαστε σε δημόσιους χώρους.
- Δεν ενοχοποιούμε το παιδί επειδή ασχολείται με τα γεννητικά του όργανα. Ωστόσο, διευκρινίζουμε ότι αυτό δε γίνεται δημόσια.
- Συζητάμε για τα μη αποδεκτά χάδια που δεν πρέπει να δεχθούν από κανέναν και δεν πρέπει να επιτρέπουν σε ξένους σωματική επαφή.
- Εξηγούμε σε γνωστούς, συγγενείς και φίλους ότι το παιδί χρειάζεται να δίνει τη συγκατάθεση του για φιλιά και αγκαλιές, γιατί έτσι σεβόμαστε την προσωπική του επιθυμία και ανάγκη και του μαθαίνουμε το δικαίωμα του να αρνείται την επαφή που δε θέλει.
- Τέλος, είναι σημαντικό να δώσουμε στο παιδί το χρόνο και το χώρο να διατυπώσει τις απορίες και τις σκέψεις ώστε να συζητηθούν.
- Πολλές φορές η συζήτηση γίνεται πιο εύκολη με τη χρήση παραμυθιών, ιστοριών ή εικόνων (κυρίως σε παιδιά μικρότερης ηλικίας)
Χρειάζεται να θυμόμαστε την ανάγκη των παιδιών να έχουν δίπλα τους ευαίσθητους ενήλικες, που μπορούν να ακούσουν τις ανάγκες και τις αγωνίες τους, ώστε να τα βοηθήσουν και να τα καθοδηγήσουν. Εξάλλου, στη σημερινή εποχή με τα άπειρα ερεθίσματα και τις πληροφορίες, τα παιδιά χρειάζονται τους γονείς κοντά τους ώστε να πληροφορηθούν σωστά, σχετικά με θέματα που τα αφορούν και τα προβληματίζουν! Αυτό θα τους βοηθήσει να νιώσουν ασφάλεια και η ασφάλεια αποτελεί βασική προϋπόθεση στην οικοδόμηση μια υγιούς σχέσης σήμερα και στο μέλλον.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η εικόνα που θα δώσουμε στο παιδί για την ερωτική πράξη, θα το ακολουθεί ίσως και για όλη του τη ζωή. Επομένως, οι πεποιθήσεις μας είναι αυτές που κάνουν το σεξ καλό ή κακό και την ερωτική ζωή κάτι για το οποίο αισθανόμαστε ικανοποίηση ή ενοχή! Γι αυτό και οι γονείς σε μια τέτοια συζήτηση χρειάζεται να ακούν προσεκτικά, να εξηγούν λεπτομερώς, σεβόμενοι τον εαυτό τους και το παιδί τους. Εξάλλου, ενημερωμένο παιδί σημαίνει παιδί με αυτοπεποίθηση, παιδί που μπορεί να υποστηρίξει τον εαυτό του και τις επιλογές του!
Σε όλους μπορεί να έχει συμβεί να γίνουμε μάρτυρες μιας σκηνής στο σούπερ μάρκετ ή στην παιδική χαρά που ένα παιδί ξεσπά σε κλάματα και ουρλιάζει, πέφτει στο πάτωμα, κλωτσά ή δαγκώνει το γονιό του. Συχνά ο γονιός φαίνεται να μην είναι σε θέση να ηρεμήσει το παιδί που είναι εκτός ελέγχου ή να έχει πανικοβληθεί και ο ίδιος. Κάποιοι σκέφτονται πόσο κακομαθημένο, απαιτητικό ή χειριστικό είναι αυτό το παιδί, ενώ οι ίδιοι οι γονείς συχνά αναρωτιούνται αν έχουν κάνει κάποιο λάθος. Τι συμβαίνει τελικά;
Η συμπεριφορά αυτή των παιδιών ονομάζεται «temper tantrum» δηλαδή παιδικές εκρήξεις θυμού. Στην ουσία, το παιδί καταρρέει επειδή δε μπορεί να διαχειριστεί τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος με τα οποία έχει υπερφορτωθεί. Οι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν το παιδί και να το οδηγήσουν σε μια έκρηξη οργής μπορεί να είναι διάφοροι θόρυβοι, πολυκοσμία, απώλεια κάποιου προσωπικού αντικειμένου, πολλά φώτα, ζέστη ή κρύο, κούραση, πείνα, υπνηλία, αρρώστια, αλλαγές στη ρουτίνα και σύγχυση. Άλλες φορές, είναι πιθανό το παιδί να εκφράζει με τις κρίσεις την εναντίωσή του σε κάτι που του επιβάλλεται. Σε αυτές τις περιπτώσεις το παιδί δεν είναι σε θέση να καταλάβει ακριβώς τι το ενοχλεί, δυσκολεύεται να το επικοινωνήσει με τους γονείς και να εκδηλώσει τα συναισθήματα του. Επομένως ξεσπά με θυμό.
Η ηλικία που αρχίζουν να εμφανίζονται πιο συχνά οι εκρήξεις θυμού είναι τα 2 χρόνια. Είναι η ηλικία που το παιδί αρχίζει να αυτονομείται, να προσπαθεί να διαχωρίσει τον εαυτό του από τους γονείς, μαθαίνει σταδιακά να συγκρατεί τις φυσικές του ανάγκες, ελέγχει δηλαδή πλέον το σώμα του, πράγμα που από μόνο του αποτελεί μεγάλη αλλαγή στην ψυχοσύνθεσή του. Συγχρόνως χρειάζεται να έχουμε στο μυαλό μας ότι τα ξεσπάσματα του παιδιού έχουν βιολογική βάση. Οφείλονται στην ενεργοποίηση συγκεκριμένου σημείου του εγκεφάλου που δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως σε αυτή την ηλικία.
Τι μπορούμε όμως να κάνουμε για να βοηθήσουμε το παιδί τη στιγμή που καταρρέει;
Αρχικά, χρειάζεται να έχουμε στο μυαλό ότι η συμπεριφορά των παιδιών συνδέεται άμεσα με τη συμπεριφορά των γονιών. Οι γονείς χρειάζεται να παραμείνουν ήρεμοι και σταθεροί ώστε να προσφέρουν στο παιδί ένα ασφαλές υπόβαθρο για να εκφράσει τα συναισθήματά του. Αν οι γονείς απαντήσουν στο θυμό του παιδιού με θυμό ή φωνές, φορτώνουν στο παιδί ένα νέο πρόβλημα που χρειάζεται να διαχειριστεί ενώ είναι ήδη σε σύγχυση. Το πιο πιθανό είναι να υπάρξει ένας φαύλος κύκλος φωνών, θυμού και υστερίας που θα καταλήξει σε εξάντληση και παραίτηση και από τις δύο πλευρές.
Το παιδί δεν είναι σε θέση να ακούσει τη συγκριμένη στιγμή, επομένως, οι γονείς χρειάζεται να είναι απλά καθησυχαστικοί εκφράζοντας μόνο κάποιες βασικές λέξεις με ξεκάθαρο τρόπο χωρίς διφορούμενα μηνύματα. Είναι σημαντικό γονείς να λειτουργούν με κατανόηση και να προσπαθούν να μπουν στη θέση του παιδιού. Τη στιγμή της έκρηξης, χρειάζεται να βοηθήσουμε το παιδί να εκφράσει τα συναισθήματά του με λέξεις και να σταθούμε δίπλα του ώστε να το καθοδηγήσουμε να βρει τη λύση. Με αυτόν τον τρόπο του διδάσκουμε πώς να χειρίζεται τις δυσκολίες στο μέλλον.
Σκεφθείτε ότι βοηθάτε τα παιδιά να μάθουν να διαχειρίζονται τα συναισθήματα και τη δυσφορία τους, αλλά και τη ματαίωσή τους, προετοιμάζοντάς τα για την αντιμετώπιση παρόμοιων καταστάσεων στο μέλλον. Δείτε, λοιπόν, αυτά τα ξεσπάσματα σαν μια ευκαιρία να ενδυναμώσετε τη σχέση σας με το παιδί με το να του δείξετε ότι το κατανοείτε, είστε σε θέση να σταθείτε δίπλα του, να το καθησυχάσετε και να το καθοδηγήσετε. Μην αφήσετε ένα παιδί μόνο του στη στιγμή του tantrum με το σκεπτικό ότι το αφήνετε να ηρεμήσει. Το πιο πιθανό είναι ότι το παιδί θα αισθανθεί μόνο και αβοήθητο σε μια στιγμή που ούτε το ίδιο δεν μπορεί να καταλάβει τι του συμβαίνει. Το μήνυμα που θα του δώσετε με τη συμπεριφορά σας είναι ότι το εγκαταλείπετε ενώ σας έχει ανάγκη ή ότι το τιμωρείτε, κάτι που μπορεί να επηρεάσει και τον τρόπο που θα λειτουργεί και αργότερα στη ζωή του ως ενήλικας.
Πρώτη μέρα στο σχολείο: Οδηγός επιβίωσης!
Έφτασε η μέρα που τα παιδιά είτε θα επιστρέψουν στις σχολικές αίθουσες είτε θα βρεθούν πρώτη φορά αντιμέτωπα με το σχολείο. Κάποια ανυπομονούν, κάποια δυσανασχετούν, ενώ κάποια ανησυχούν. Ανάμεικτα συναισθήματα όμως έχουν και οι γονείς. Άλλοι είναι ανακουφισμένοι, ενώ άλλοι ανησυχούν πώς θα αποχωριστούν το παιδί τους.
Η σωστή προετοιμασία είναι απαραίτητη για την ομαλή προσαρμογή του παιδιού στο νέο περιβάλλον αλλά και την καλύτερη λειτουργία ολόκληρης της οικογένειας.
Οπότε:
- Δείξτε αισιόδοξος και χαρούμενος για τη νέα αρχή
- Μην παρουσιάζετε το σχολείο ως κάτι δυσάρεστο, κουραστικό
- Δώστε χώρο και χρόνο στο παιδί σας για να ακούσετε και να συζητήσετε μαζί του, τους προβληματισμούς του. Όλοι μας είμαστε επιφυλακτικοί στις αλλαγές, το ίδιο συμβαίνει και στο παιδί σας. Μην υποτιμάτε τις ανησυχίες του αλλά σταθείτε δίπλα του, ακούγοντάς του. Αντί να πείτε «μη στενοχωριέσαι, δεν είναι τίποτα», πείτε «πες μου τι σε ανησυχεί»
- Μη χρησιμοποιείτε το σχολείο ως απειλή «Τώρα που θα αρχίσει το σχολείο, κομμένες οι βόλτες», «Από εδώ και πέρα τέρμα το παιχνίδι και η ξεκούραση»
- Τροποποιήστε το πρόγραμμά σας λίγες μέρες νωρίτερα, ώστε να συνηθίσετε τους νέους ρυθμούς. Φροντίστε ώστε τα παιδιά να κοιμούνται επαρκείς ώρες και να τρέφονται θρεπτικά
- Επισκεφτείτε, έστω και εξωτερικά, το χώρο του σχολείου και μιλήστε μαζί για το παιδί ακούγοντας τις απόψεις του και τις ανησυχίες του
- Συνεργαστείτε με το δάσκαλο. Ακούστε πιθανά παράπονα του παιδιού με προσοχή, χωρίς όμως να ακυρώνετε το δάσκαλο. Μην εκφράζεστε αρνητικά για εκείνον ή τα μαθήματα μπροστά στο παιδί. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να το αποθαρρύνετε από κάθε προσπάθεια
- Κάποιες φορές οι γονείς δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν το δικό τους άγχος ή ανησυχία και έτσι τα προβάλλουν στο παιδί. Θεωρούν ότι εκείνο έχει δυσκολία να τους αποχωριστεί ή εκείνο δεν θέλει να πάει σχολείο. Μη μεταφέρετε αυτό το άγχος στο παιδί σας αλλά προσπαθήστε να αναγνωρίσετε τα πραγματικά του συναισθήματα. Μοιραστείτε τις σκέψεις και τα συναισθήματα σας με κάποιον δικό σας
- Δείξτε ενδιαφέρον για τη μέρα του και τα μαθήματά του. Ενθαρρύνετε τις προσπάθειές του και όχι την επιτυχία μόνο
- Αφήστε ελεύθερο χρόνο για παιχνίδι
- Αφιερώστε καθημερινά αποκλειστικό χρόνο με το παιδί σας
Καλή σχολική χρονιά!
Το διαζύγιο αποτελεί μια ανατρεπτική διαδικασία στην ισορροπία της οικογένειας. Συνήθως, προκαλεί δυσάρεστα συναισθήματα. Ωστόσο, αρκετά συχνά μπορεί να φέρει και ανακούφιση στα μέλη της οικογένειας, κυρίως όταν έρχεται μετά από χρόνιες διαμάχες και καβγάδες. Το σημαντικό είναι ότι δεν πληγώνει τόσο το ίδιο το διαζύγιο, όσο οι αρνητικές συνέπειές του και η άσχημη επικοινωνία των γονέων σε σχέση με τα παιδιά. Πριν μιλήσουν οι γονείς στα παιδιά για την απόφασή τους να πάρουν διαζύγιο, χρειάζεται να λάβουν υπόψη τους κάποιους παράγοντες.
Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας και οι παιδαγωγοί συχνά ερχόμαστε αντιμέτωποι με τέτοια ερωτήματα ή αιτήματα από τους γονείς. Αρκετές φορές, οι γονείς νιώθουν απελπισμένοι μπροστά σε συμπεριφορές των παιδιών τους, οι οποίες δεν ακολουθούν τις κοινωνικές νόρμες.
Εκρήξεις θυμού, επιθετικότητα, κλάμα κλπ. Ενώ από τη μία προσπαθούν να θέσουν όρια και αρνούνται τη σοκολάτα, μόλις το παιδί πέσει στο πάτωμα και φωνάζει υποχωρούν. Ταυτόχρονα πλημμυρίζονται από αισθήματα ντροπής και νιώθουν, ακόμη και αποτυχημένοι ως γονείς.
