Η κατάθλιψη μπορεί να επηρεάσει άτομα όλων των ηλικιών, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών και των εφήβων. Το βασικό χαρακτηριστικό της είναι το συνεχές αίσθημα θλίψης, η ευερεθιστότητα και η απουσία ενδιαφέροντος ή ικανοποίησης από οποιαδήποτε δραστηριότητα.

Τα συμπτώματα αυτά συνοδεύονται από μια σειρά άλλων συμπτωμάτων που επηρεάζουν την όρεξη, τον ύπνο, τη δραστηριοποίηση και τη συγκέντρωση, την αυτοπεποίθηση του ατόμου και την εικόνα του για τον εαυτό του. Η συχνότητα εμφάνισης κατάθλιψης αυξάνει με την ηλικία.

Συγκεκριμένα, η κατάθλιψη είναι λιγότερο συχνή στην προσχολική ηλικία ενώ συχνότερη στην εφηβεία. Σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα, μέχρι την ηλικία των 18 ετών, περίπου το 20% των νέων θα έχει βιώσει τουλάχιστον ένα επεισόδιο καταθλιπτικής διαταραχής. 

Πως την αναγνωρίζουμε;

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης στα παιδιά και τους εφήβους θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν σε 3 ευρύτερες κατηγορίες που σχετίζονται με τον αρνητικό  τρόπο σκέψης που περιλαμβάνει χαμηλή αυτοεκτίμηση, τις δυσκολίες σε κοινωνικές σχέσεις και τα συμπεριφορικά συμπτώματα. Πιο συγκεκριμένα, το παιδί με κατάθλιψη είναι θλιμμένο την περισσότερη διάρκεια της ημέρας, δε βρίσκει ευχαρίστηση σε δραστηριότητες που του άρεσαν στο παρελθόν, είναι ευερέθιστο, δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί και αλλάζουν οι συνήθειες του στο φαγητό και τον ύπνο. 

Ποιες είναι οι συνέπειες της κατάθλιψης στην παιδική ηλικία;

Υπάρχουν αρκετές βραχυπρόθεσμες συνέπειες της κατάθλιψης στα παιδιά οι οποίες περιλαμβάνουν τις διαπροσωπικές σχέσεις και την επίδοση στο σχολείο. Ακόμη, υπάρχουν μακροπρόθεσμες συνέπειες οι οποίες συνδέονται με την πιθανή κατάχρηση ουσιών και την επιδείνωση της λειτουργικότητας στην επαγγελματική, κοινωνική και οικογενειακή ζωή. Επίσης, η κατάθλιψη σε παιδική ή εφηβική ηλικία η οποία δεν έχει αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά συνδέεται με υψηλό κίνδυνο να εμφανίσει το άτομο κατάθλιψη στην ενήλικη ζωή. Τέλος, η κατάθλιψη συχνά συνδέεται με την αυτοκτονική συμπεριφορά στους εφήβους.

Που οφείλεται;

Πολλοί είναι οι παράγοντες στους οποίους μπορεί να οφείλεται η παιδική κατάθλιψη. Αυτοί μπορεί να είναι γενετικοί παράγοντες ή λόγω πρώιμων εμπειριών και ψυχοπιεστικών γεγονότων ζωής που βασίζονται σε ψυχολογικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες οι οποίοι συντηρούν τη διαταραχή. 

Πως μπορείτε να την αντιμετωπίσετε;

Το θετικό είναι ότι η κατάθλιψη μπορεί να θεραπευτεί με την κατάλληλη θεραπεία! Συχνά η φαρμακευτική αγωγή αποτελεί την κατεξοχήν θεραπευτική αντιμετώπιση της κατάθλιψης στα παιδιά και τους εφήβους. Ακόμη, η νοσηλεία κρίνεται απαραίτητη στις περιπτώσεις που χαρακτηρίζονται από σοβαρές τάσεις αυτοκτονίας, ψυχωτικά συμπτώματα και άρνηση τροφής.Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια πληθώρα ερευνών δείχνουν ότι η ψυχολογική παρέμβαση και ιδιαίτερα η γνωστική-συμπεριφορική ψυχοθεραπεία, που στοχεύει στην αλλαγή τρόπου σκέψης και συμπεριφοράς του ατόμου, βοηθάει σημαντικά στο χειρισμό της παιδικής και εφηβικής κατάθλιψης. Η εμπλοκή της οικογένειας παίζει σημαντικό ρόλο στη θεραπευτική διαδικασία κυρίως μέσω της διατήρησης ενός θετικού, ασφαλούς και υποστηρικτικού οικογενειακού περιβάλλοντος. 

Είναι σημαντικό να μη γυρίζουμε την πλάτη σε συμπεριφορές και σκέψεις του παιδιού μας, αγνοώντας τα, επειδή τα θεωρούμε ασήμαντα μπροστά στα δικά μας προβλήματα. Αυτό που για μας δεν έχει καμία σημασία, μπορεί να πληγώνει και να στεναχωρεί το παιδί μας!