«Έβγαλα το σίδερο από την πρίζα; Τι θα κάνω αν πάρουμε φωτιά;», «Το σπίτι δεν είναι αρκετά καθαρό, να ρίξω λίγη χλωρίνη ακόμα», «Αυτός ο πίνακας είναι στραβός», «Λες να κολλήσω ηπατίτιδα, από αυτά τα σκουπίδια;», «Άραγε έγραψα τα στοιχεία μου σωστά στο έντυπο; Θα τα καταλάβουν;».

Όλοι βιώνουμε άγχος στην καθημερινότητά μας, που σχετίζεται με το εργασιακό περιβάλλον, τις σχέσεις, την οικογένεια και οτιδήποτε άλλο αξιολογεί ως σημαντικό ο καθένας από εμάς.

Καμιά φορά, ωστόσο, το άγχος επιμένει και μετά τη λύση ενός προβλήματος, ή παρατηρούμε ότι γενικεύεται και είναι δυσανάλογο των δυσκολιών που αντιμετωπίζουμε. Τότε, πιθανότατα να μιλάμε για την ύπαρξη κάποιας αγχώδους διαταραχής. Συγκεκριμένα, οι παραπάνω ανησυχίες εμπίπτουν στην κατηγορία της Ψυχαναγκαστικής Καταναγκαστικής Διαταραχής.

Η Ψυχαναγκαστική Καταναγκαστική Διαταραχή (ΨΚΔ) χαρακτηρίζεται από σκέψεις (ψυχαναγκασμούς), που οδηγούν σε επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές ή τελετουργίες (καταναγκασμούς). Το άτομο προσπαθεί να σταματήσει ή να αγνοήσει αυτές τις σκέψεις, εφόσον καταλαβαίνει ότι δεν είναι λογικές, συνήθως όμως χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα. Η διαταραχή ποικίλλει σε ένταση, από απλές σκέψεις, μέχρι το σημείο να γίνει τόσο σοβαρή, ώστε το άτομο να καταναλώνει ατέλειωτο χρόνο ασχολούμενο με αυτές. Βλέποντας ότι παροδικά ανακουφίζεται από τη δυσφορία που νιώθει, επαναλαμβάνει τον καταναγκασμό, κάθε φορά που το χρειάζεται. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, να εγκλωβίζεται σε ένα φαύλο κύκλο και να μην είναι σε θέση να διαχειριστεί με πιο λειτουργικό τρόπο το άγχος του.

Πώς εξηγείται αυτή η διαταραχή;

Το ανθρώπινο μυαλό αρκετά συχνά, μεταθέτει το άγχος για μια κατάσταση, σε κάποια άλλη, φαινομενικά άσχετη με την πραγματική πηγή της δυσφορίας. Με αυτόν τον τρόπο, εκτονώνουμε το άγχος και αντλούμε προσωρινά ένα αίσθημα ανακούφισης και ηρεμίας. Για παράδειγμα, κάποια γυναίκα που νιώθει άγχος για το τι κάνει στη ζωή της και ανησυχεί για το αν τη γεμίζουν οι επιλογές της, μπορεί να εκδηλώνει μια γενική ανησυχία για το αν είναι το σπίτι αρκετά καθαρό ή αν είναι όλα πάντα τακτοποιημένα.

Αυτές οι σκέψεις είναι φυσιολογικές και υπάρχουν σε όλους τους ανθρώπους, ως ένα βαθμό. Ωστόσο, όταν παρεμβαίνουν σημαντικά στην καθημερινότητά μας και μας καθιστούν ιδιαίτερα ανήσυχους και δυσλειτουργικούς, τότε είναι η στιγμή που χρειάζεται να ζητήσουμε τη βοήθεια ενός ειδικού. Μια θεραπεία ιδιαίτερα αποτελεσματική σε τέτοιου είδους διαταραχές έχει αποδειχθεί η Γνωστική Συμπεριφορική, καθώς μαθαίνει στο άτομο εναλλακτικούς τρόπους σκέψης, οι οποίοι σταδιακά καθιστούν τους καταναγκασμούς περιττούς.