Ψυχογενής Ανορεξία (ΨΑ) είναι ένα σύνδρομο που ανήκει στις Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής. Ο όρος «ανορεξία» είναι, ουσιαστικά, παραπλανητικός γιατί το άτομο δεν πάσχει από έλλειψη όρεξης για φαγητό αλλά επιβάλλει την ασιτία στον εαυτό του, φτάνοντας στο σημείο να μην αναγνωρίζει το αίσθημα της πείνας. Ο όρος «ψυχογενής» δείχνει ότι στη διαταραχή παίζει σημαντικό ρόλο η σκέψη.

Τα τελευταία χρόνια τα ποσοστά των νεαρών γυναικών που αναπτύσσουν μια διαταραχή πρόσληψης τροφής έχουν αυξηθεί. Σε αυτό σημαντικό ρόλο παίζουν τα κοινωνικά πρότυπα που προβάλλονται για το γυναικείο σώμα και την επιτυχία. Προβάλλεται η ιδέα ότι αν κάποιος χάσει βάρος θα νιώσει καλύτερα και θα είναι πιο επιτυχημένος. Η ΨΑ, σε ποσοστό 90%, συναντάται σε γυναίκες και μέση ηλικία έναρξης είναι τα 17 έτη, αν και έχει παρατηρηθεί και σε κορίτσια μικρότερα των 10 ετών. Τα ποσοστά θνησιμότητας αγγίζουν το 20%, ανάμεσα στις ψυχικές νόσους.

 

Τα άτομα με Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής παλεύουν με αρνητικά συναισθήματα, όπως το άγχος. Δεν μπορούν να τα διαχειριστούν, τα αγνοούν και εστιάζουν στα σωματικά συμπτώματα. Δεν αναγνωρίζουν την πραγματική αιτία των συμπτωμάτων και κατηγορούν το βάρος και το σώμα τους. Συνήθως, χαρακτηρίζονται από χαμηλή αυτοεκτίμηση και έλλειψη ικανοποίησης από τον εαυτό, στοιχεία που έχουν εδραιωθεί από πολύ μικρή ηλικία. Επίσης, έχουν αυξημένη ανάγκη ελέγχου του εαυτού τους αλλά και των καταστάσεων. Η ΨΑ αφορά συνήθως σε άτομα που παλεύουν με δύσκολες σκέψεις, συναισθήματα, εμπειρίες και μνήμες. Οδηγούνται να πιστέψουν ότι η ζωή τους θα αλλάξει αν γίνουν πιο αδύνατοι. Άλλοι είναι αρχικά, πραγματικά υπέρβαροι. Πολλοί, όμως, νομίζουν ότι είναι υπέρβαροι ή κάποιοι τους το έχουν πει, μέσω εκφοβισμού ή πειράγματος.

 

 Αρχικά, τα άτομα αλλάζουν διατροφικές συνήθειες και αυξάνουν τη σωματική άσκηση. Διαχωρίζουν τις τροφές σε «κακές» ή απαγορευμένες και σε «καλές». Ο κατάλογος με τις απαγορευμένες αυξάνεται, όσο περνάει ο καιρός. Μπορεί να αρχίσουν να ακολουθούν πολύ αυστηρές δίαιτες περιορίζοντας δραματικά την ποσότητα της τροφής και μετρώντας θερμίδες με καταναγκαστικό τρόπο. Άλλοι μπορεί να χρησιμοποιούν τις κενώσεις (έμετος, καθαρτικά, κ.ά.). Η Διαταραχή Πρόσληψης Τροφής εγκαθίσταται όταν κάποιος πιστεύει ότι το να χάσει βάρος θα τον βοηθήσει να διαχειριστεί τα προβλήματα στη ζωή του.

 

 Τα άτομα φοβούνται τι θα γίνει αν επιτρέψουν στον εαυτό τους να φάει και χαρακτηρίζονται από υψηλό αυτοέλεγχο. Η εικόνα που έχουν για το σώμα τους είναι διαστρεβλωμένη. Ακόμη και όταν τα κιλά τους φτάνουν σε επικίνδυνα χαμηλά επίπεδα, βλέπουν το σώμα τους ως χοντρό. Αυτό συμβαίνει, γιατί το ότι έχασαν βάρος δεν τους κάνει να αισθανθούν καλύτερα ή να επιλύσουν τα προβλήματά τους, οπότε, συνεχίζουν να αισθάνονται ότι πρέπει να χάσουν βάρος. Αυτό είναι που κάνει τη ΨΑ, μία τόσο επικίνδυνη κατάσταση.

 

 Τα άτομα που πάσχουν από ΨΑ δύσκολα αναζητούν βοήθεια. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι θα πρέπει να παραδεχτούν ότι δεν έχουν οι ίδιοι τον έλεγχο και πρέπει να τον παραδώσουν σε κάποιον άλλον, αλλά και στο ότι θα πρέπει να φανερώσουν τη μυστικότητα που διακρίνει τις Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής (π.χ. χρήση καθαρτικών). Η θεραπεία είναι δύσκολη, με πολλές προκλήσεις και πρέπει να γίνει αντιληπτό τι είναι αυτό που οδήγησε το άτομο στην ανάπτυξη της διαταραχής.

 

Οι γονείς και ο περίγυρος θα πρέπει να είναι πολύ ευαίσθητοι στην αναγνώριση πρώιμων συμπτωμάτων ώστε να αναζητήσουν έγκαιρα βοήθεια. Είναι σημαντικό, επίσης, να είμαστε προσεκτικοί στα πρότυπα που περνάμε στα παιδιά μας για την επιτυχία αλλά και στην προσωπικότητα που τα βοηθάμε να αναπτύξουν.